Ignacy Łukasiewicz to jeden z patronów roku 2022. Sejm RP, podejmując uchwałę w tej sprawie, podkreślił jego zasługi dla rozwoju polskiego przemysłu i gospodarki, a także zaangażowanie w walkę o niepodległość. W styczniu br. przypada 140. rocznica śmierci, a w marcu 200. rocznica urodzin tego wybitnego Polaka – pioniera przemysłu naftowego, filantropa i działacza niepodległościowego.
Sylwetka Ignacego Łukasiewicza
Ignacy Łukasiewicz urodził się 8 marca 1822 r. w Zadusznikach pod Mielcem w zubożałej rodzinie szlacheckiej o patriotycznych tradycjach. Po śmierci ojca – uczestnika powstania kościuszkowskiego – porzucił naukę w gimnazjum w Rzeszowie i podjął pracę w aptece w Łańcucie jako praktykant. Następnie pracował jako pomocnik aptekarski w Rzeszowie, dokształcając się w tym zawodzie.
W latach 1850-1852 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, przy którym funkcjonowało studium farmaceutyczne, a także w Wiedniu, gdzie uzyskał tytuł magistra farmacji.
Po studiach wrócił do Lwowa. Podjął pracę w aptece i razem z Janem Zehem prowadził badania nad ropą naftową. Po oczyszczeniu tego płynu uzyskał naftę świetlną. Pierwsza skonstruowana przez niego lampa naftowa rozświetliła wystawę apteki. W praktyce oświetlenie naftowe zastosowano po raz pierwszy podczas operacji w szpitalu we Lwowie.
Na początku 1854 r. Ignacy Łukasiewicz przeniósł się do Gorlic, aby być bliżej terenów roponośnych. Wspólnie z Tytusem Trzecieskim i Karolem Klobassą-Zrenckim w Bóbrce koło Krosna założył pierwszą na świecie spółkę naftową, a dwa lata później pierwszą na ziemiach polskich kopalnię ropy naftowej w Ulaszowicach. Na terenie kopalni Bóbrka doskonalił technikę wiercenia otworów wydobywczych, wprowadził do użytku wiertnicę ręczną, a później maszyny parowe do napędu wiertnic.
„Na zapoczątkowanym przez Łukasiewicza procesie destylacji ropy naftowej bazuje współcześnie wiele gałęzi przemysłu chemicznego, kosmetycznego i nowoczesnych technologii. Także dzisiaj jest patronem przemysłu naftowo-gazowniczego i rafineryjnego w Polsce, a Jego dziedzictwo powinno być mocno i stale rozwijane oraz propagowane w Europie i na świecie” – czytamy w sejmowej uchwale dotyczącej ustanowienia patronów roku 2022.
Działalność niepodległościowa i filantropijna
Ignacy Łukasiewicz angażował się w działalność niepodległościową i konspiracyjną, za którą był aresztowany i więziony. Wspierał także finansowo ruchy narodowo-wyzwoleńcze. Jako filantrop propagował zakładanie sądów, budował szkoły, kościoły, drogi i mosty.
Utworzył Towarzystwo Zaliczkowe w Krośnie. Organizował kasy zapomogowe, które jako pierwsze takie instytucje w Europie zabezpieczały robotników na wypadek choroby czy inwalidztwa. W kopalni Bóbrka założył „kasę bracką” – nowoczesny system ubezpieczeń społecznych robotników.
Dbał również o rozwój oświaty i kultury oraz edukację pracowników przemysłu naftowego. Za działalność charytatywną papież Pius IX nadał mu tytuł szambelana papieskiego i odznaczył Orderem Świętego Grzegorza Wielkiego. Ignacy Łukasiewicz był również posłem na sejm galicyjski IV kadencji w latach 1877-1882.
Zmarł w Chorkówce 7 stycznia 1882 r. w wyniku ciężkiego zapalenia płuc. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Zręcinie.
Fot. Julia West (2022)